2021
Na łamach czasopisma Inorganic Chemistry Frontiers (IF = 6.569), ukazała się praca badawcza pt. „Unexpected and frustrating transformations of double-decker silsesquioxanes" opublikowana przez grupę naukowców w składzie: dr Monika Rzonsowska, mgr Katarzyna Mituła, mgr Julia Duszczak, dr Małgorzata Kasperkowiak, dr Rafał Januszewski, dr Anita Grześkiewicz, prof. Maciej Kubicki, mgr Daria Głowacka oraz prof. UAM dr hab. Beata Dudziec.
W artykule przedstawiono niespodziewaną transformację szkieletu (Si-O-Si) klatki silseskwioksanu typu double-decker (DDSQ), która zachodzi podczas standardowej reakcji hydrolitycznej kondensacji. Otrzymane, domknięte z jednej strony układy są nowością w chemii tego typu związków. Dzięki przeprowadzonym badaniom spetroskopii NMR oraz analizom spektrometrycznym możliwe zostało przedstawienie prawdopodobnego mechanizmu tej transformacji. Ponadto weryfikacja reaktywności wybranych pochodnych w procesie sililującego sprzęgania wykazała powstanie produktów kolejnej zaskakującej transformacji tj. wewnątrzcząsteczkowej reakcji homosprzęgania. Mimo, iż ten proces jest znany w literaturze, niemniej jednak został on zaobserwowany na układach DDSQ po raz pierwszy. Budowa otrzymanych związków została potwierdzona przy użyciu technik spektroskopowych (NMR, FT-IR) oraz analiz XRD (w pracy przedstawiono łącznie 11 struktur krystalograficznych!), a także przedstawiono wyniki ich stabilności termicznej. Zaprezentowane w publikacji wyniki są znaczącym wkładem w rozwój nad badaniami specyficznych związków krzemoorganicznych jakimi są silseskwioksany, a w szczególności nad nadal nie do końca poznanymi układami DDSQ.
Rzonsowska M, Mituła K, Duszczak J, Kasperkowiak M, Januszewski R, Grześkiewicz A, Kubicki M, Głowacka D, Dudziec B. Unexpected and frustrating transformations of double-decker silsesquioxanes. Inorg. Chem. Front. 2021. doi:10.1039/d1qi01363g.
Na łamach czasopisma Journal of Catalysis (IF = 7.920) opublikowana została praca dr Anny Walczak, mgr Gracjana Kurpika, dr Macieja Zaranka, prof. Piotra Pawlucia oraz prof. Artura R. Stefankiewicza, zrealizowana we współpracy dwóch zespołów – Laboratorium Nanostruktur Funkcjonalnych oraz Laboratorium Katalizy Metaloorganicznej. W artykule przedstawiono syntezę i charakterystykę spektralno-strukturalną izomerycznych cyklopalladowanych kompleksów, w których dwie cząsteczki fleksidentnego liganda pirydylo-β-diketonowego koordynują jednocześnie do centrum metalicznego poprzez unikatowy układ chelatujący typu- κ2O,O' oraz κ1C,κ1N. Obie formy izomeryczne wykazały wysoką aktywność katalityczną w reakcji Hecka w stosunkowo łagodnych warunkach oraz przy niskiej ładowności katalizatora. Ponadto, system katalityczny charakteryzuje wysoka chemo- i stereoselektywność w sprzęganiu krzyżowym sfunkcjonalizowanych olefin z szeroką gamą komercyjnie dostępnych jodków arylowych.Walczak A, Kurpik G, Zaranek M, Pawluć P, Stefankiewicz A. R.; C(sp3),N palladacyclic complexes bearing flexidentate ligands as efficient (pre)catalysts for Heck olefination of aryl halides. J. Catal., 2022, 405, 84-90. doi: 10.1016/j.jcat.2021.11.033
Na łamach prestiżowego czasopisma Nature Communications ukazała się praca pt. „Crystal structures of the elusive Rhizobium etli L-asparaginase reveal a peculiar active site” opublikowana przez zespół (Joanna Loch, Barbara Imiołczyk, Joanna Śliwiak, Anna Wantuch, Magdalena Bejger, Mirosław Gilski, Mariusz Jaskólski) pod kierunkiem prof. Mariusza Jaskólskiego z Zakładu Krystalografii Wydziału Chemii UAM. Wśród autorów jest również prof. UAM Mirosław Gilski z tego samego Zakładu. W pracy opisano funkcję enzymatyczną oraz strukturę przestrzenną nowego enzymu (nazwanego ReAV) rozkładającego prosty aminokwas - asparaginę - do kwasu asparaginowego i amoniaku. Enzymy o takiej funkcji, zwane asparaginazami, są pilnie poszukiwane przez medycynę, gdyż przy spełnieniu pewnych dodatkowych warunków mogą okazać się doskonałymi lekami w terapii ostrej białaczki u dzieci. Opisany w publikacji enzym nie spełnia wszystkich kryteriów doskonałego leku, lecz poznanie jego struktury daje szansę na jej „ulepszenie”, by te kryteria spełnić. Enzym ReAV jest nowy w tym sensie, że jego struktura całkowicie zaskoczyła badaczy znających asparaginazy od podszewki. Z drugiej strony, batalia o poznanie struktury białka ReAV toczyła się prawie 20 lat. Świadczy to zarówno o skali problemu, jak i o skali osiągnięcia. Opisane w pracy badania były finansowane przez grant NCN OPUS 2020/37/B/NZ1/03250.Loch J.I, Imiolczyk B, Sliwiak J, Wantuch A, Bejger M, Gilski M, Jaskolski M. Crystal structures of the elusive Rhizobium etli L-asparaginase reveal a peculiar active site. Nature Commun. 2021, 12, 6717. doi: 10.1038/s41467-021-27105-x
Na łamach czasopisma Inorganic Chemistry Frontiers (IF = 6.569), opublikowana została praca mgr. P. Cecota, dr A.Walczak, dr. G. Markiewicza oraz prof. A. R. Stefankiewicza, dotycząca syntezy nowych układów metalosupramolekularnych (klatek tetraedrycznych M4L6, makrocykli M2L2 i kompleksów monordzeniowych MLn) zawierających w swojej strukturze fotoaktywny azobenzen. W artykule przedstawiono możliwość odwracalnego ‘przełączania’ pomiędzy trzema typami struktur poprzez zmianę stechiometrii reakcji lub dodatek konkurencyjnej aminy. Przeprowadzone badania wykazały również, iż fotoaktywność organicznego liganda zawierającego jednostkę azobenzenową może być skutecznie zablokowana poprzez dodatek jonów metali d-elektronowych tworzących z ligandem sztywne architektury metalosupramolekularne.Cecot P, Walczak A, Markiewicz G, Stefankiewicz A. R.; Gating the photoactivity of azobenzene-type ligands trapped within a dynamic system of an M4L6 tetrahedral cage, an M2L2 metallocycle and mononuclear MLn complexes. Inorg. Chem. Front., 2021, doi.org/10.1039/D1QI01063H
W czasopiśmie European Journal of Organic Chemistry ukazał się artykuł autorstwa dr. Marcina Kaźmierczaka i dr Moniki Bilskiej-Markowskiej z Zakładu Syntezy i Struktury Związków Organicznych. Minireview przedstawia niektóre z transformacji cząsteczek z wykorzystaniem trifluorku dietyloaminosiarki (DAST). Z publikacji wynika, że DAST pełni nie tylko rolę odczynnika fluorującego, który w wyniku substytucji nukleofilowej zastępuje grupę hydroksylową atomem fluoru, ale jest także mediatorem innych procesów. Uczestniczy w reakcjach przegrupowania i cyklizacji, w wyniku których powstają cenne związki heterocykliczne, zarówno fluorowane, jak i niefluorowane. Prowadzi do powstania cennych bloków budulcowych, jak również cząsteczek biologicznie aktywnych. Publikacja wyróżniona została okładką.Kaźmierczak M, Bilska-Markowska M. Diethylaminosulfur Trifluoride (DAST) Mediated Transformations Leading to Valuable Building Blocks and Bioactive Compounds. Eur. J. Org. Chem. 41, 5585-5604. Doi: 10.1002/ejoc.202101027
Pani mgr Daria Brykczyńska, studentka drugiego roku studiów doktoranckich z Zakładu Syntezy Nanostruktur Funkcjonalnych jest współautorką publikacji, która ukazała się w czasopiśmie Angewandte Chemie International Edition pt. „Desulfonative Suzuki–Miyaura Coupling of Sulfonyl Fluorides” (https://doi.org/10.1002/anie.202111977). Opublikowana praca dotyczy sprzęgania Suzuki-Miyaury, gdzie reakcji poddano fluorki arylosulfonylowe, będące zwykle inertne na katalizę metalami przejściowymi. Co ciekawe, w pracy przedstawiono rezultaty badań potwierdzające otrzymanie oczekiwanego produktu również bez dodatku zasady, a nawet w silnie kwasowym środowisku, co dodatkowo świadczy o niezwykłości opublikowanych wyników, zrealizowanych w grupie badawczej prof. Joseph’a Moran’a w Institut de Science et d'Ingénierie Supramoléculaires w Strasburgu, w której doktorantka odbywała staż naukowy.Chatelain P, Muller C, Sau A, Brykczyńska D, Bahadori M, Rowley C, Moran J. Desulfonative Suzuki–Miyaura Coupling of Sulfonyl Fluorides. Angewandte Chemie International Edition 2021 60, 1-7. Doi: 10.1002/anie.202111977
W czasopiśmie Advanced Optical Materials (IF = 9.926), została opublikowana praca Naukowców z Zakładu Ziem Rzadkich, dotycząca opracowania dwufunkcyjnego, luminescencyjnego sensora wysokiego ciśnienia i temperatury, opartego o właściwości emisyjne jonu tulu (Tm2+), na rzadko spotykanym +2 stopniu utlenienia. Czujnik ten pozwala na monitorowanie wysokiego ciśnienia co najmniej do 13 GPa i temperatury układu w przedziale 10-400 K, wykorzystując różne parametry spektroskopowe, takie jak stosunki intensywności pasm emisyjnych, przesunięcie spektralne, szerokość linii emisyjnej czy luminescencyjne czasy życia. Odkrycie miało miejsce na skutek owocnej współpracy grup badawczych z Zakładu Ziem Rzadkich, Wydziału Chemii UAM oraz Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego.Zheng T,Runowski M, Woźny P, Lis S, Zych E. Tm2+ Activated SrB4O7 Bifunctional Sensor of Temperature and Pressure—Highly Sensitive, Multi‐Parameter Luminescence Thermometry and Manometry. Adv. Opt. Mater. 2021, 2101507. DOI: 10.1002/adom.202101507
Na łamach czasopisma Inorganic Chemistry (ACS, IF = 5.165) ukazała się praca Sergiusza Napierały, prof. Macieja Kubickiego oraz prof. UAM Moniki Wałęsy-Chorab pt. "Toward Electrochromic Metallopolymers: Synthesis and Properties of Polyazomethines Based on Complexes of Transition-Metal Ions" oraz okładka najnowszego numeru Inorganic Chemistry ilustrująca badania opisane w artykule.
W artykule przedstawiono nowy sposób syntezy metalopolimerów zawierających jony Fe(II) lub Cu(II) i ich właściwości elektrochromowe. Metalopolimery otrzymano w postaci nierozpuszczalnych cienkich warstw w wyniku reakcji polikondensacji na powierzchni elektrody pracującej kompleksów jonów metali przejściowych zawierających grupy aminowe i odpowiednich dialdehydów. Wykazano, że poliazometina otrzymana w wyniku polikondensacji kompleksu Fe(II) i dialdehydu zawierającego grupę trifenyloaminową wykazała odwracalną zmianę koloru z pomarańczowej na szarą i dobrą stabilność elektrochromową podczas wielokrotnych cykli utleniania/redukcji. Przeprowadzone badania wykazały, że przedstawiona metoda syntezy metalopolimerów wykorzystująca reakcję polikondensacji na powierzchni elektrody pracującej jest skuteczna w otrzymywaniu elektrochromowych metalopolimerów.Napierała S, Kubicki M, Wałęsa-Chorab M.Toward Electrochromic Metallopolymers: Synthesis and Properties of Polyazomethines Based on Complexes of Transition-Metal Ions. Inorganic Chemistry 2021, 60, 18, 14011-14021. doi: 10.1021/acs.inorgchem.1c01
W czasopiśmie Advanced Synthesis & Catalysis (IF = 5.837) we wrześniu ukazała się praca autotstwa A. Pokluda, Z. Anwar, V. Boguschová, I. Anusiewicz, P. Skurski, M. Sikorski, R. Cibulka, "Robust Photocatalytic Method Using Ethylene‐Bridged Flavinium Salts for the Aerobic Oxidation of Unactivated Benzylic Substrates". Jej współautorami ze strony UAM są dr Z. Anwar, oraz prof. M. Sikorski. Autorami do korespondencji są prof. M. Sikorski i prof. R. Cibulka.
Praca poświęcona jest fotokatalizie organicznej z wykorzystaniem soli flawinowych w reakcjach utleniania szeregu substratów o wysokim potencjale utleniania. Co ważne, dla najbardziej obiecujących katalizatorów wykonano badania w większej skali.
Decyzją recenzentów i edytorów ASC praca ta została uznana za "Very Important Publication" a także wyróżniona okładką. Autorem ilustracji zaprezentowanej na okładce numeru 18/2021 Adv. Synth. Catal jest Pani Prof. UAM dr. hab. D. Prukała.Pokluda A, Anwar Z, Boguschová V, Anusiewicz I,Skurski P, Sikorski M, Cibulka R. Robust Photocatalytic Method Using Ethylene‐Bridged Flavinium Salts for the Aerobic Oxidation of Unactivated Benzylic Substrates. Adv. Synth. Catal. 2021, 363, 4371-4379. doi: 10.1002/adsc.202100024.
W czasopiśmie Nanoscale (IF = 7.790) została opublikowana praca naukowców z Zakładu Ziem Rzadkich "Improving performance of luminescent nanothermometers based on non-thermally and thermally coupled levels of lanthanides by modulating laser power". W pracy tej przedstawiono opracowanie nieorganicznego, optycznego nano-termometru, działającego w szerokim zakresie spektralnym (vis-NIR), wykorzystującego niesprzężone i sprzężone termicznie poziomy energetyczne jonów lantanowców do zdalnej detekcji temperatury. Przedstawiono jak wpływa moc zastosowanego wzbudzenia laserowego na czułości temperaturowe (absolutną i względną), jak również na rozdzielczość optycznej detekcji temperatury, tj. parametry kluczowe dla zastosowań termometrii luminescencyjnej. Efekt ten może być obserwowany w przypadku termometrów (czujników) luminescencyjnych wykazujących nieliniowe zjawiska optyczne, wykorzystujących stosunki intensywności pasm związane z przejściami promienistymi, różniącymi się liczbą fotonów uczestniczących w danym procesie emisyjnym.Stopikowska N, Runowski M, Skwierczyńska M, Lis S. Improving performance of luminescent nanothermometers based on non-thermally and thermally coupled levels of lanthanides by modulating laser power. Nanoscale 2021, doi: 10.1039/D1NR01395E
Tunelowanie inwersyjne w cząsteczkach wykonujących drgania o dużej amplitudzie powoduje rozszczepienie poziomów rotacyjnych. W przeciwieństwie do innych typów drgań o dużej amplitudzie, takich np. jak wewnętrzna rotacja, tunelowanie inwersyjne występuje rzadziej, ale podstawowa wiedza na jego temat jest niezbędna do zrozumienia złożonych struktur w chemii koordynacyjnej. Niniejsza praca przeglądowa współautorstwa pracowników Zakładu Chemii Kwantowej przedstawia cztery klasyczne przykłady cząsteczek wykonujących drgania inwersyjne oraz ich związki koordynacyjne. Pierwszą taką molekułą jest amoniak, z tzw. drganiem „umbrella motion”. W przypadku cząsteczki metyloaminy (CH3NH2), ruch inwersyjny grupy aminowej –NH2 jest sprzężony z wewnętrzną rotacją grupy metylowej –CH3. Cząsteczka hydrazyny wykonuje aż trzy drgania o dużej amplitudzie: dwa drgania inwersyjne grup aminowych –NH2 i ich rotacja wewnętrzna wokół wiązania N-N. Aminy drugorzędowe to ostatnia grupa związków omówionych w niniejszej pracy. Charakteryzują się one tunelowaniem inwersyjnym atomu wodoru przyłączonego do azotu, któremu towarzyszy wewnętrzna rotacja dwóch grup metylowych. W aminach drugorzędowych inwersja nie jest silnie sprzężona z wewnętrzną rotacją.Nguyen H. V. L., Gulaczyk I., Kręglewski M., Kleiner I.,Large amplitude inversion tunneling motion in ammonia, methylamine, hydrazine, and secondary amines: From structure determination to coordination chemistry, Coordination Chemistry Reviews Vol. 436, 2021, 213797. doi: 10.1016/j.ccr.2021.213797
W czasopiśmie Advanced Optical Materials (IF = 8.286) opublikowana została praca naukowców z Zakładu Ziem Rzadkich. Używając mikrokryształów perowskitu domieszkowanego jonami lantanowców, opracowano nową metodę bezkontaktowego monitorowania temperatury. Podejście to oparte jest o wykorzystanie dwóch nieliniowych procesów optycznych, tj. generowania drugiej harmonicznej (SHG) oraz tzw. emisji up-konwersyjnej (UCL). Ta wysoce czuła metoda wykorzystuje zupełnie nowe podejście do bezkontaktowej detekcji temperatury, poprzez użycie nieliniowej termometrii optycznej, będącej alternatywą dla obecnie stosowanej (konwencjonalnej) termometrii luminescencyjnej. Odkrycie miało miejsce na skutek owocnej współpracy grup badawczych z Zakładu Ziem Rzadkich, Wydziału Chemii UAM; Universidad de La Laguna, Departamento de Física (Hiszpania); Departament de Química Inorgànica and Institut de Recerca de Química Teòrica i Computacional, Universitat de Barcelona (Hiszpania); Departamento de Química, Universidad Católica del Norte (Chile).Zheng T, Runowski M, Martín I.R., Lis S, Vega M, Llanos J. Nonlinear Optical Thermometry—A Novel Temperature Sensing Strategy via Second Harmonic Generation (SHG) and Upconversion Luminescence in BaTiO3 :Ho3+,Yb3+ Perovskite. Adv. Opt. Mater. 2021, 2100386. doi: 10.1002/adom.202100386
Grupy fosforanowe i polifosforanowe są obecne w biocząsteczkach, takich jak fosforylowane aminokwasy, nukleotydy i kwas fitynowy. W zależności od pH roztworu fosforany mogą występować w czterech różnych formach i biorą udział w tworzeniu niekowalencyjnych oddziaływaniach z dodatnio naładowanymi cząsteczkami. W niniejszej pracy przeglądowej w Coordination Chemistry Reviews (Elsevier, IF=15.367) podsumowano udział fosforanów, nukleotydów, fosforylowanych aminokwasów i kwasu fitynowego w słabych oddziaływaniach z aminami biogennymi oraz w tworzeniu związków kompleksowych z jonami metali. Badanie tych procesów może uwydatnić rolę fosforanów w oddziaływaniach chemicznych i pozwolić na zrozumienie wielu aspektów życia komórki, na przykład wyjaśniając dlaczego nieprawidłowa fosforylacja prowadzi do rozwoju chorób.Jastrzab R, Nowak M, Zabiszak M, Odani A, Kaczmarek M.T. Significance and properties of the complex formation of phosphate and polyphosphate groups in particles present in living cells, Coordin. Chem. Rev. 2021, 435, 213810, doi.org/10.1016/j.ccr.2021.213810.
Na łamach czasopisma Organic Letters (ACS, IF = 6.091) ukazała się praca mgr. Macieja Skrodzkiego, prof. Violetty Patroniak oraz prof. Piotra Pawlucia. Wynikiem współpracy pomiędzy Zakładem Chemii Metaloorganicznej oraz Syntezy Nanostruktur Funkcjonalnych jest odkrycie nowego, wysoce selektywnego układu katalitycznego w reakcji hydrosililowania alkinów. W przeciwieństwie do wielu znanych katalizatorów hydrosililowania, opartych na metalach szlachetnych oraz rozbudowanych strukturalnie ligandach, oryginalny katalizator opracowany w zespole poznańskim jest kompleksem rozpowszechnionego w przyrodzie kobaltu z prostym ligandem typu zasady Schiffa. Łagodne warunki reakcji, niskie stężenie katalizatora (5000 - 500ppm), tolerancja wielu grup funkcyjnych i możliwość prowadzenia reakcji z silanami pierwszo-, drugo-, oraz trzeciorzędowymi potwierdza unikalność oraz uniwersalność nowego układu katalitycznego.Skrodzki M, Patroniak V, Pawluć P. Schiff Base Cobalt(II) Complex-Catalyzed Highly Markovnikov-Selective Hydrosilylation of Alkynes. Org. Lett. 2021, 23, 663-667. doi: 10.1021/acs.orglett.0c03721
W artykule przedstawiono sposób otrzymywania oraz wyniki badań nanocząstek o strukturze typu rdzeń/powłoka domieszkowanych jonami Er3+, Tm3+ lub Yb3+, które wykazują właściwość konwersji promieniowania podczerwonego, tj. o długości fali 808, 975, 1208 lub 1532 nm do promieniowania o energii wyższej niż zaabsorbowane. Opisywane w publikacji zjawisko to konwersja energii w górę (up-konwersja). Dzięki właściwościom zastosowanych jonów lantanowców, uzyskano pasma emisji w szerokim zakresie spektralnym od 475 do 1625 nm, co ma istotne znaczenie w przypadku zastosowań w bioobrazowaniu, a także w zabezpieczeniach przeciwko falsyfikacji dokumentów. Dobór jonów pozwolił na manipulację procesami przeniesienia energii pomiędzy nimi, uzyskując w ten sposób unikalne właściwości spektroskopowe. Inną ważną cechą otrzymanych nanocząstek jest ich intensywna luminescencja, o zmiennej charakterystyce w zależności od długości fali promieniowania.Grzyb T, Kamiński P, Przybylska D, Tymiński A, Sanz-Rodríguez F, Haro Gonzalez P. Manipulation of up-conversion emission in NaYF4 core@shell nanoparticles doped by Er3+, Tm3+, or Yb3+ ions by excitation wavelength—three ions—plenty of possibilities. Nanoscale, 2021. doi:10.1039/D0NR07136F
W publikacji przedstawiono nowatorską metodę analizy składników zapachowych stosowanych w kosmetykach za pomocą spektrometrii mas z plazmową jonizacją próbki w warunkach otoczenia (FAPA-MS). Proponowana metoda umożliwia szybką analizę lotnych składników zapachowych, unikając etapu wstępnej ich separacji i może być alternatywą dla elektronicznego nosa (e-nosa) do analizy składników kosmetyków. Opracowana metoda została wykorzystana do określenia składników zapachu występujących w komercyjnych kosmetykach i pozwoliła na szybkie określenie, czy dany zapach jest wysokiej jakości, czy jest to niedrogim produktem alternatywnym imitujący oryginał. Zaproponowana metoda FAPA-MS pozwala na bardzo efektywną jonizację związków, łatwe wprowadzanie próbek do spektrometru mas i szybką analizę składników kosmetyków zapachowych.Guć M, Cegłowski M, Pawlaczyk M, Kurczewska J, Reszke E, Schroeder G. Application of FAPA mass spectrometry for analysis of fragrance ingredients used in cosmetics. Measurement, 2021, 168, 108326. doi: 10.1016/j.measurement.2020.108326
Coraz powszechniejsze stosowanie polimerów z nadrukiem molekularnym w analizie chemicznej powoduje, że materiały te trafiają do środowiska w postaci odpadów. W pracy przedstawiono po raz pierwszy badania nad wpływem tych materiałów na środowisko wodne. Przedstawiono metodę otrzymywania polimerów z nadrukiem molekularnym (MIP) z następującymi herbicydami: kwasem 2,4-dichlorofenoksyoctowym (2,4-D) lub kwasem 4-chloro-2-metylofenoksyoctowym (MCPA) oraz flawonoidami: rutyny (Ru) i kwercetyny (Q). MIP zastosowano do oznaczenia analitów w wodzie przy użyciu techniki Flowing Atmospheric-Pressure Afterglow Mass Spectrometry (FAPA-MS). Wyznaczono granicę oznaczalności metody (MLOD) dla: 2,4-D, MCPA, Ru i QinMIP wynoszącą odpowiednio 4, 3, 10 i 5 μg w 1 g MIP. Zbadano kinetykę uwalniania analitów z MIP oraz ich stabilność i toksyczność w wodzie. Do badań toksyczności in vivo wykorzystano kultury: Acutodesmus acuminatus (Lag.) oraz Daphnia magna Straus.Guć M, Messyasz B, Schroeder G. Environmental impact of molecularly imprinted polymers used as analyte sorbents in mass spectrometry. Sci. Total Environ., 2021, 772, 145074. doi:10.1016/j.scitotenv.2021.145074
Najnowszy spośród zidentyfikowanych koronawirusów, SARS-CoV-2, stanowi zagrożenie dla ludzkiego zdrowia i życia. Mimo, iż od ponad roku świat zmaga się z epidemią wywoływanej przez niego choroby, COVID-19, wciąż nie ma efektywnego leku dedykowanego jej leczeniu. W artykule autorstwa naukowców z naszego wydziału, Prof. UAM dr hab. Donaty Pluskoty-Karwatki i Prof. Marcina Hoffmanna, omówiono, między innymi, cykl życiowy SARS-CoV-2, potencjalne cele terapeutyczne (białka strukturalne oraz enzymy kluczowe dla cyklu życiowego wirusa), a także znane środki farmaceutyczne znajdujące obecnie nowe zastosowanie w próbach leczenia COVID-19. Przedstawiono również możliwość zastosowania strategii terapeutycznych opartych na technologii kwasów nukleinowych lub na zaangażowaniu ludzkich deaminaz (enzymów z grupy APOBEC), do walki z SARS-CoV-2. Wskazano, że wsparciem w tej walce mogą być niektóre aktywne biologicznie produkty naturalne.
Pluskota-Karwatka D, Hoffmann M, Barciszewski J. Reducing SARS-CoV-2 Pathological Protein Activity with Small Molecules. J. Pharm. Anal., 2021, doi: 10.1016/j.jpha.2021.03.012
W czasopiśmie Journal of Materials Chemistry C (IF = 7.059) opublikowana została praca dr. Marcina Runowskiego i mgr. Premysława Woźnego, naukowców z Zakładu Ziem Rzadkich, dotycząca opracowania po raz pierwszy szeroko-zakresowego optycznego (luminescencyjnego) manometru, działającego w niespotykanie dotąd szerokim zakresie ciśnień (od 10-4 do 105 bar). Opracowany czujnik pozwala w sposób bezkontaktowy monitorować ciśnienie układu, zarówno w zakresie próżniowym jak i wysokiego ciśnienia w komorze diamentowej Odkrycie miało miejsce na skutek owocnej współpracy grup badawczych z Zakładu Ziem Rzadkich, Wydziału Chemii UAM oraz Wydziału Fizyki, Uniwersytetu La Laguna w Hiszpanii.
Runowski M, Woźny P, Martín I.R. Optical pressure sensing in vacuum and high-pressure ranges using lanthanide-based luminescent thermometer–manometer. J. Mater. Chem. C, 2021, 9, 4643-4651. doi:10.1039/D1TC00709B.
Międzynarodowy zespół ekspertów z biologii strukturalnej zorganizowany przez prof. Mariusza Jaskólskiego, w którym uczestniczy również prof. Mirosław Gilski (obaj z Zakładu Krystalografii), opublikował od początku pandemii serie prac dotyczących walidacji modeli struktury białek koronawirusa SARS-CoV-2, które są potencjalnym celem dla racjonalnego projektowania leków przeciw COVID-19. Ostatnie dwie prace ukazały się w prestiżowym czasopiśmie IUCrJ Międzynarodowej Unii Krystalografii i dotyczą struktury białka 3CLpro, które jest jednym z kluczowych enzymów koronawirusa (DOI: 10.1107/S2052252521001159), oraz strategii, jaką powinno wypracować środowisko biologii strukturalnej, przygotowując się na kolejne pandemie (DOI: 10.1107/S2052252521003018)
Jaskolski M, Dauter Z, Shabalin IG, Gilski M, Brzezinski D, Kowiel M, Rupp B, Wlodawer A. Crystallographic models of SARS-CoV-2 3CLpro: in-depth assessment of structure quality and validation. IUCrJ 2021, 8, 238-256. doi: 10.1107/S2052252521001159
Grabowski M, Macnar JM, Cymborowski M, Cooper DR, Shabalin IG, Gilski M, Brzezinski D, Kowiel M, Dauter Z, Rupp B, Wlodawer A, Jaskolski M, Minor W. Rapid Response to Emerging Biomedical Challenges and Threats. IUCrJ 2021, 8. doi: 10.1107/S2052252521003018.
